Babaannem, dedem ve lacivert spor ayakkabılarım

“Bir insanın entelektüel olabilmesi için üç üniversite bitirmesi gereklidir, yalnız bunlardan birisini dedesi, birisini babası, birisini de kendi bitirecek.” diye bir söz duymuştum. Entelektüelliğin ne olduğunu anlamaya çalıştığım zamanlardı; daha sonra ise umursamadım. Önce babamı düşündüm, durumu fena değildi; adam koskoca 'doktor bey', her ne kadar köyde büyümüş olması onu üniversiteli ortalamadan ayırsa da.

Dedemi düşününceyse iş değişti. Beni her gördüğünde şirin şirin gülen, köyün bıraksanız hepsinin kendisine ait olduğunu iddia edecek kadar hayalci(!) ve yüzünün başka yerinde sakal çıkmadığı için, tıraş olmadığı zamanlarda köyde top sakallı gezen şen bir entel.

Büyüklerle ilişkiler konu olduğunda, saygıda az kusur eden iyi bir çocuk olduğumu düşünürüm hep. Bir ara dedemin babaannemi annesinin evine kadar döverek götürdüğünü öğrenince dedeme sinirlenip köye inadına 3 ay gitmemem dışında. Allah'tan tarih öğretmenim Osmanlıların Doğu Anadolu'da öldürdüğü bir sürü insandan bahsederken, “Her olay o zamanki şartlara göre yorumlanmalı.” demişti de; hem Yavuz Sultan Selim'i hem de dedemi affetmiştim.

Hem düşününce babaannem de az sayılmazdı. Küçükken yaptığım ilk mühendislik uygulamalarından biri, babaannemin en fazla ne kadar sessiz kaldığını ölçmekti. 'Su geçirmez' olduğu iddia edilse de her zaman su geçiren ve ekranında dört rakamdan fazla göremediğim dijital saatimin saniye kısmını kullanıyor ve her zaman babaannemin en uzun sessiz kaldığı süreyi aklımda tutuyordum. Sonuç hala aklımda ve hala inanamıyorum: 5 saniye.(Malum saatte saniyeden küçük birim yoktu.) Aşağı yukarı yarım saat bekledim hem de; ne kadın ama!

Ne zaman köye gitsek, köydeki diğer “kafadar” arkadaşları ile babama ne kadar hasta olduğunu anlatırdı. Babam da babaannemin kanser(!) olmasından kaynaklanan ağrılarını vitaminle çözebilirdi. “Plasebo”nun ne demek olduğunu “Every you every me” diye bir şey duymadan öğrenebilmiştim böylece. Ama hala renkli hapların daha güçlü olduğuna inanma eğilimim olduğunu itiraf etmeliyim.

Köydeki evimiz yüz yılı aşın bir süredir ayakta olan ahşap ağırlıklı bir evdi, tipik bir Karadeniz evi. Okuldaki arkadaşlarıma bu tarihi eserle hep hava atardım; ama dedem ve babaannem Gapçuk Amedin Siliman'ın yaptırdığı betonarme ve sıvaları gözken eve hep özenirlerdi. Bir çocuğun şatosu, onlar için rüzgarı içine alan bir yığıntıydı. Bir gün dedem her sene söylediği şeyi yaptı ve yeni evimize başladı; bu ne yazıkki bir tarihin yıkılmasını gerektirdi. Yerineyse dört katının ikisi yapılmamış, sıvaları kurala uygun olarak gözüken modern köy evi yapılmıştı. Artık babamın futbol oynayabilmek için evden nasıl kaçtığını dinlemez olmuştuk. Romantik bir üslupla bakmaya çalıştığım “bir tarih yıkıldı” konusuna ne dedem ne babaannem, ne de babam üzüldü. Babam, kendi payımıza düşen kata yaptırdığımız dairenin banyosunda ışık ve sıcak su olmasına seviniyor; geniş balkonumuzdaki hamağı ise bütün arkadaşlarına anlatıyordu. Ama bilmiyordu ki dedem onu 4. katta bir odaya kilitlese futbol oynamak için kaçamaz; hatta plastik doğramalı, ses ve ısı yalıtımlı camlar yüzünden onu çağıran arkadaşlarını bile duyamazdı.

Yeni evimizden dedem çok memnundu. Çünkü yeni eve çocuklarının ve torunlarının daha çok geleceğini düşünüyordu. Benzeri dertlerle köye uydu anteni ve 55 ekran bir Vestel bile almıştı. Ben de bu sayade uzaktan kumandalardaki renkli düğmelerin dedem ve özellikle babaannem gibi pratik yaşlılar için ne kadar önemli olduğunu öğrendim. Uydu kurulu bir sistemde istediği kanala en kısa zamanda ulaşan kişi, büyük ihtimalle babaannemdi.

Onun bu pratikliğini pek çok yerde görebilirdiniz. Örneğin pancar çorbasındaki pancarlar, bahçeden koparıldıktan sonra en fazla üç kere bölünüp kaşıktan daha büyük olarak önünüze sürülebilirdi. Babaannemin yaptığı, hatırladığım ilk pancar çorbasını içtiğimde bunu onun tarzı sanmış ve anneme, “Niye pancarları bu kadar küçük doğruyorsun?” diye sormuştum. O da, “Daha rahat ye diye.” demişti. Mantıklıydı.

Yeni evimizin inşaat görüntüsü pek biteceğe benzemiyor. Hem sıva ve tuğlalarıyla birleşince yeni nesil köy mimarisine hizmet de ediyor sayılabilir. Biz de, daha çok babamın fotoğraf çekme merakından, pek çok görüntüyü kaydediyor ve mimari gelişime dökümantasyon hizmeti veriyoruz.

Bu fotoğraflardan biri, sanırım hayatımda çektirdiğim en güzel fotoğraf. (Aşağıda) Dedem fotoğrafa son anda girmiş gibi ve yüzünde o şeker gülümsemesi. Babaannem yine bıkkın ama fotoğraf çektirdiği için yüzünde varsayılan bir gülümseme. Benimse o sıra moda olan , “boya lekeli” görünen bir tişört, kardeşimin verdiği kolyem ve sezon sonundan yirmi üç milyona aldığım ispanyol paça kotum var üzerimde. Ama bu fotoğrafa ne zaman baksam aklım ayaklarıma gidiyor.

Ülkealan'dan binbir pazarlıkla alıp, iyi pazarlık yaptığımı düşündüğüm için kendimle gurur duyarak giydiğim ayakkabım. Onları kaybetmek beni çok üzmüştü.

Babaannemin ayağında ise lastikler doğal olarak. Çünkü Ülkealan'da satılan hemen her şey ilgisi dışında.

İnsanın büyüklerini sevme grafiği 0-18 yaş arası oldukça değişken, yer yer sinüsoidal bir yol izleyebilir. Lakin bir yerden sonra onları çok seversiniz. Tabi kariyeriniz için onlarla görüşmeyi feda etmeniz gerekecektir. Bu oldukça normaldir. O yüzden hepinizin, benim yaptığım gibi bir fotoğraf çektirip odanızda arasıra görebileceğiniz bir yere koymanızda fayda vardır. Gönül isterki pek çok anlamı olan o fotoğrafta, bir lacivert ayakkabıya takılacak kadar hesapçı olmayın. Ama insan işte...