Teknolojiler konu olduğunda hep bir
yerlerde aklımıza çalınan ancak bir türlü tam olarak ne işe yaradığını
anlamadığımız konular oluyor. Örneğin yıllardır “Bulut” deyip duruyorlar. Ne
olduğunu tahayyül etmeye çalışsak da tam anlayamıyoruz. Sonra Dropbox’tan dosya
paylaşınca, tüm notları Evernote’a almaya başlayınca Bulut birden somutlaşmaya
başlıyor. Annemiz de Bulut ile ilgili soru sormaya, yorum yapmaya başlayınca
süreç tamamlanıyor. Bir trendin gerçek olmasını yaşıyoruz.
Bulut bayağı bir hayatımızın içine girdi artık. Daha yeni
trendlere baktığımızda ise, örneğin biri çıkıyor Büyük Veri (Big Data) diyor,
250 milyar dolar diyor, yüzde 60 verimlilik, 4.5 milyon istihdam diyor. 1,
2, 3 Hepsi çok etkileyici. Peki bunlar ne kadar gerçekçi ve bizim işimize
nasıl yarıyor? Bizi nasıl etkiliyor? Bunları kim belirliyor?
Öncelikle söylemeliyim ki, son zamanlarda Bilgi ve
İletişim Teknolojileri (BİT) trendlerini Türkçeleştirerek de dilimize aktarmayı
başardığımız için, bu basit görünen trendleri anlamadığını söyleyene rastlamak
pek mümkün değil. Yani “Büyük Veri” diye sorduğumuzda birinin çıkıp da
bilmemesini çok beklemememiz lazım.
Diğer taraftan da, bu trendler bir şekilde gerçekleşiyor
olmalı diye düşünüyoruz. İnternetimiz sürekli hızlanıyor, telefonlarımız
güzelleşiyor, … neden Büyük Veri de acayip yüksek gelirler yaratmasın ki.
Türkiye özelinde baktığımızda BİT sektörü büyümesi bu
inancımızı doğruluyor. BİT sektörü büyümesi, ülkenin ekonomik büyümesinin 2-3
katı.4 Yani hem BİT’in havalı trendleri çok şey vaat ediyor; bununla
birlikte, BİT’in kendisi de gerçekten
büyüyor. Yani, “trend” kavramının inandırıcılığına katkı yapıyor.
Trendleri Belirleyenler
Peki kim bu trendleri belirliyor? Bu sorunun
cevabı için öncelikle kimin bu trendlerden para kazandığına bakmak gerekiyor
tabi ki. Bunun için de BİT’in global şirketlerine bakmak gerekli. IBM, Cisco,
Oracle ve Microsoft gibi firmalar için trendler çok iyi birer pazarlama aracı.
Bu şirketler, Ar-Ge’ye yaptıkları büyük harcamalarla oluşturdukları ürünleri tüm
dünyaya satabilmek için trendleri iyi bir ikna aracı olarak kullanıyorlar.
Bu şirketlerin yaptıklarının elbette dünya ekonomisine
pek çok faydası var; ancak şunun altını çizmek gerek ki, yeni teknolojiler
arasında bu şirketlerin para kazanabileceği teknolojiler trend oluyor. (“Sosyal
Medya” bir trend olarak farklı bir yerde ve bu genellemeye uymuyor.)
Bu şirketlerin kampanyalarına büyük oranda
paralel olarak ise araştırma şirketleri de trendleri tüm dünyaya duyuruyor. Gartner,
IDC, Forrester, Ovum ve Frost-Sullivan gibi şirketlerin de önemli işlerinden
biri dünyadaki trendleri listelemek ve bunlar hakkında yorum yapmak. Dünyada Siber
Güvenlik yükseliyor, CIOlar Managed Services’e bayılıyorlar ve Büyük Veri Analitiğine
hasta oluyorlar, Finans dikeyinde Mobilite etkisi gibi laflar ederek
piyasalarını arttırıyorlar. Tabi ki, haksızlık etmemek gerek, çok önemli
bilgiler bunlar BİT şirketleri için.
Trendlerin Döngüsü
Bir trendin ticarileşmesinin - ilgili ürünlerin kullanıma
hazır hale gelmesinin - ardından trendler bizimle paylaşılıyor. Araştırma
şirketleri genelde bu trendleri bize çok önceden haber verse de, asıl gündemde
olan trendler satışta olan trendler oluyor. Burada trendler için çoklukla
referans alınan Gartner’ın Hype Cycle’ını ve Forrester’ın Tech Radar’ını da
anmak gerekir. Biraz detaya girmek isteyenler bu çalışmalara bakabilirler.5,6
Bu trendler zaman içinde piyasada ilgi görüyor
veya görmüyor. Yapılan yatırımın büyüklüğü ve piyasadaki performansı trendlerin
ne kadar gündemde kalacağını belirliyor. Ardından da başarılı olan yatırımlar
trend olmaktan çıkıp zaman içinde emtia (commodity) olmaya doğru ilerliyor.
Aradaki sürede de üreticiler için yüksek marjinli bir ekonomi oluşuyor.
Trendlerin Faydaları
Bir trendin faydasını anlayabilmek için öncelikle
bazı yenilikçi müşterilerin bunlara yatırım yapması ve denemesi gerekiyor.
Türkiye’de Turkcell ve Garanti Bankası böyle şirketler örneğin. Bir miktar kafa
göz yarıldıktan sonra da, artık her şirkete karlılık getiren bir noktaya
geliyor. Bundan sonrası ise, bir sonraki trendin gelip bir önceki trendi nasıl
yıkacağını beklemek oluyor.
Kaynaklar:
(4) Farklı kaynaklarda farklı rakamlar
mevcut. En güncel data kabaca 3 katı olarak gösterilmiş: http://www.tubisad.org.tr/Tr/News/Sayfalar/TurkiyeBITsektorbuyuklugu61,6MilyarTL.aspx
Yorumlar